شهاب‌الدین سهروردی (587-549 ه.ق) در کتاب مهم خود، حکمه‌الاشراق، ادعا می‌کند که نظریه قیاسات ارسطو را با کاهش تعداد قواعد آن ساده کرده است، به گونه‌ای که با همین تعداد اندک قواعد، اعتبار تمام ضرب‌ها قابل اثبات است. این کار (ساده‌سازی نظریه قیاسات ارسطو) با تحویل تمام قضایای سالب حملی و جزئی به قضایای موجب کلی و ارائه دو قاعده فرازبانی، یکی برای شکل دوم و دیگری برای شکل سوم قیاس صورت گرفته ‌است. ...

در آغاز ، قیاس ، دیدگاه کانت دربارۀ قیاس صوری و شکل های چهارگانه آن می آید؛ و اینکه تنهاشکل شکل اول قیاس صوری اهمیت دارد و شک ل های دیگر به شکل اول م ی توانند برگرداندهشوند. پس از آن شکل های گوناگون و قاعده های منطق کلاسیک - ارسطویی معرفی می گردند؛در پایان کوشش می شود با الگو گرفتن از زبان صوری منطق جدید، نظریۀ مجموع ه ها، به ویژهنمودار وِن، ثابت شود که چطور همۀ شکل های گوناگون قیاس ب ه شکل اول ...

در آغاز ، قیاس ، دیدگاه کانت دربارۀ قیاس صوری و شکل های چهارگانه آن می آید؛ و اینکه تنهاشکل شکل اول قیاس صوری اهمیت دارد و شک ل های دیگر به شکل اول م ی توانند برگرداندهشوند. پس از آن شکل های گوناگون و قاعده های منطق کلاسیک - ارسطویی معرفی می گردند؛در پایان کوشش می شود با الگو گرفتن از زبان صوری منطق جدید، نظریۀ مجموع ه ها، به ویژهنمودار وِن، ثابت شود که چطور همۀ شکل های گوناگون قیاس ب ه شکل اول ...

قواعد قیاس حملی، که معمولاً تحت عنوان “the rules of the categorical syllogism” در منابع آموزشی منطق به زبان انگلیسی مطرح می شود، روش مفیدی است که جهت تشخیص اعتبار قیاس های حملی، به منطق آموزان، در کتاب های عمومی آموزش منطق، ارائه می شود. استفاده از این قواعد به تقلید از آثار آموزشی غربی در کشور ما نیز متداول گشته و با اندک تغییراتی، در آثار مؤلفان منطقی در داخل کشور، بازنویسی شده است. این تغییرا...

منطق ارسطویی قیاس را معتبرترین شکل استنتاج منطقی می داند و به بیان ضوابط صوری آن می پردازد. در این منطق استدلال های معتبر دیگری نیز وجود دارند که از ضوابط صوری قیاس عدول کرده یا بر اساس معیارهای معنایی تنظیم گردیده است و اصطلاحا قیاس غیرمتعارف نامیده می شوند. رساله حاضر به استقصاء این قیاس ها،دسته بندی منطقی، توجیه اعتبار و نحوه تحویل آن ها به قیاس متعارف می پردازد.

هدف از این پژوهش معرقی مفهومی جدید در قیاس حملی ارسطویی به نام مبناپذیری است؛ به عبارتی ضربی از ضروب 24گانه­ی منتج قیاس ارسطویی مبناپذیر است اگر تنها با مفروض گرفتن یک ضرب به همراه قواعد برهان خلف، تداخل، عکس ساده، نقض محمول و نقض سور بتوان ضروب منتج دیگر قیاس حملی ارسطو را اثبات کرد. بدین منظور در این مقاله نشان داده خواهد شد که تنها 15 ضرب منتج از ضروب 24گانه­ی منتج منطق حملی ارسطو دارای خاصی...

منطق ارسطو در دوران جدید با مخالفت­های بسیاری مواجه بوده است و برخی نیز بر آن بودند که با وجود نظریة مجموعه ها و منطق محمولات، دیگر نیازی به منطق ارسطو نیست. اما گسترة تحقیقاتی که منطقدانان غربی در چند دهة اخیر در زمینة منطق ارسطو به عمل آورده­ اند، نشان می­دهد که این منطق هنوز هم زنده و قابل اعتنا است. در میان مطالعات انجام گرفته دربارة منطق ارسطو، دو رویکرد را می­توان از یکدیگر متمایز ساخت. د...

منطق ارسطو در دوران جدید با مخالفت­های بسیاری مواجه بوده است و برخی نیز بر آن بودند که با وجود نظریة مجموعه‌ها و منطق محمولات، دیگر نیازی به منطق ارسطو نیست. اما گسترة تحقیقاتی که منطقدانان غربی در چند دهة اخیر در زمینة منطق ارسطو به عمل آورده­‌اند، نشان می­دهد که این منطق هنوز هم زنده و قابل اعتنا است. در میان مطالعات انجام گرفته دربارة منطق ارسطو، دو رویکرد را می­توان از یکدیگر متمایز ساخت. د...

منطق دانان مسلمان برای توجیه استدلالهای ساده ای ( مانند قیاس مساوات ) دچار گرفتاریهایی شده اند که این گرفتاریها از التزام آنها به قیاس حملی نشات گرفته است ناتوانی منطق قدیم در این زمینه از ناحیه نسبت به ماهی نسبت نیست یعنی اینگونه نیست که منطق قدیم به این دلیل از اثبات استدلالهای حاوی نسبت ناتوان باشد که دارای نسبت هستند بلکه مشکل اصلی منطق قدیم همان اتکا به تحلیل موضوع محمولی گزاره و عطف توجه ...

در این مقاله، تلاش‌های منطق‌دانان دورۀ اسلامی در تبیین رابطۀ میان دو بخش قیاسی و غیرقیاسی‌ِ قیاس خلف، مورد بررسی قرار می‌گیرند و با نگاه به آثار شارحان یونانی ارسطو مانند اسکندر افرودیسی و فیلوپونوس و اشاره به ناتوانی آنها در تبیین سخنان ارسطو در تحلیل اوّل، دو رویکرد کلی در این زمینۀ معرفی می‌شود. در رویکرد نخست که از سوی افضل‌الدین مرقی ارائه گردیده، رابطۀ میان دو بخش قیاسی و غیرقیاسیِ قیاس خلف ...